5-Hydroxytryptofaan (5-HTP)

5-Hydroxytryptofaan, vaak afgekort als 5-HTP, is een van nature voorkomend derivaat van het aminozuur tryptofaan.¹ Het is instrumenteel in de productie van serotonine, een neurotransmitter die cruciaal is voor stemming en sociaal gedrag.

Voldoende serotonineniveaus in de hersenen worden geassocieerd met welzijn en tevredenheid, terwijl uitgeputte niveaus kunnen bijdragen aan depressie en andere stemmingsstoornissen.

De mogelijke voordelen van 5-HTP zijn onder andere:¹

• Verlaging van de calorie-inname;
• Assistentie bij portiecontrole en het beteugelen van snackgewoonten;
• Bevordering van serotoninesynthese, die een rol speelt bij verzadiging.

Wat is 5-HTP?

5-HTP wordt in het lichaam gesynthetiseerd uit tryptofaan, een essentieel aminozuur afkomstig uit voedingsbronnen zoals eieren, kaas, zalm, noten en soja. Het enkel consumeren van voedsel dat rijk is aan tryptofaan garandeert echter geen significante stijging van de 5-HTP-niveaus vanwege de concurrentie van andere aminozuren die de hersenen binnenkomen. 5-HTP kan, in tegenstelling tot tryptofaan, gemakkelijk de bloed-hersenbarrière passeren, waardoor de serotonineproductie wordt versterkt.¹
Onderzoek sinds de jaren ’70 heeft de cruciale rol van 5-HTP in serotoninesynthese aangetoond. Een voorlopige studie uit die tijd wees uit dat 5-HTP-suppletie de stemming gunstig zou kunnen beïnvloeden. Onderzoekers observeerden dat 5-HTP-suppletie correleerde met een stemmingstoename van 35%, in schril contrast met een stemmingsterugval van 6% in de placebogroep.²
Hoewel de studie uit de jaren ’70 de mogelijke voordelen van 5-HTP aangaf, was er geen onmiddellijke toename van het gebruik ervan, waarschijnlijk vanwege de hoge kosten in die periode. Tegenwoordig is 5-HTP toegankelijker en betaalbaarder voor het grote publiek. Moderne 5-HTP-supplementen zijn afgeleid van de zaden van de Afrikaanse plant Griffonia simplicifolia. Deze supplementen zijn zowel effectief als biologisch beschikbaar, waarbij studies suggereren dat tot 70% van het supplementaire 5-HTP succesvol wordt opgenomen in de bloedbaan.

Hoe 5-HTP de hersenen mogelijk ten goede komt

Serotonineproductie

5-HTP speelt een cruciale rol bij het verhogen van serotonineniveaus, vooral omdat tryptofaan, de voorloper, kan worden omgeleid naar niacine- of eiwitsynthese. Een voordeel van 5-HTP boven tryptofaan is het vermogen om gemakkelijk de bloed-hersenbarrière te passeren³. Bovendien is 5-HTP effectiever dan tryptofaan alleen als supplement, voornamelijk omdat 5-HTP direct bijdraagt aan serotoninesynthese zonder de zelfregulerende beperkingen die worden ondervonden met L-tryptofaan. Om de effectiviteit van geneesmiddelen te meten bij het verhogen van de serotoninesynthese of -beschikbaarheid, gebruiken onderzoekers de 5-HTP-geïnduceerde syndroomtest, waarbij de effectiviteit wordt bepaald door de minimale dosis 5-HTP die nodig is om het “serotoninesyndroom” op te wekken⁴.

Paniek/Angst

Er is een duidelijke link tussen serotonineniveaus en paniekepisodes. Hoewel tryptofaandepletie niet altijd paniekaanvallen veroorzaakt, lijkt het de gevoeligheid voor paniekachtige symptomen te vergroten, wat suggereert dat serotonine op korte termijn een beschermende rol speelt⁵. In één onderzoek kregen zowel onbehandelde patiënten met een paniekstoornis als gezonde deelnemers 200 mg 5-HTP toegediend voor een 35% CO2-test (een methode om paniek op te wekken). De studie ontdekte dat 5-HTP beschermende effecten bood tegen de opgewekte paniek in beide groepen, met name bij degenen die gediagnosticeerd waren met een paniekstoornis⁵.

Werkingsmechanisme

L-5-Hydroxytryptofaan (5-HTP) wordt endogeen in het lichaam geproduceerd uit het aminozuur L-tryptofaan met behulp van het enzym tryptofaanhydroxylase. Een ander enzym, aromatisch aminozuur decarboxylase, zet 5-HTP vervolgens om in serotonine (5-hydroxytryptamine/5-HT). Deze neurotransmitter speelt cruciale rollen bij de regulatie van stemming, eetlustcontrole en verschillende cognitieve functies. Het metabolisme van L-tryptofaan kan verschillende paden volgen, afhankelijk van de behoeften van het lichaam. Hierdoor kan inname van 5-HTP de serotonineniveaus effectiever verhogen dan direct L-tryptofaan in te nemen⁶. Deze gemakkelijke overgang van de bloed-hersenbarrière door 5-HTP maakt het een veelbelovend therapeutisch middel voor aandoeningen zoals depressie. Men gelooft dat de gunstige effecten van 5-HTP-suppletie voortkomen uit verhoogde serotonineconcentraties in de hersenen. Vervolgens kan serotonine worden omgezet in melatonine, een hormoon dat door de pijnappelklier wordt afgescheiden, essentieel voor slaapregulatie en circadiaanse ritmes. Factoren zoals blootstelling aan fel licht kunnen de melatonineproductie onderdrukken, terwijl duisternis de afscheiding ervan bevordert.

Aanbevolen Dosering

Continu gebruik van 5-HTP moet met voorzichtigheid worden benaderd, aangezien overmatige niveaus kunnen leiden tot een aandoening die serotoninesyndroom wordt genoemd, gekenmerkt door overmatige serotonine in de hersenen⁷. De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) adviseert het innemen van twee tabletten van 150 mg per dag bij de maaltijden. Als het primaire doel is om de slaapkwaliteit te verbeteren, wordt aanbevolen om ongeveer een uur voor het slapengaan een dosis in te nemen⁷.